Wyniki badań narażenia na wybrane związki endokrynnie czynne uczestników projektu pilotażowego w ramach kampanii „Miasto na detoksie”

Badaniem objęto 9 rodzin zamieszkujących teren Gdańska – uczestników projektu pilotażowego realizowanego w ramach kampanii „Miasto na detoksie”. Wśród uczestników badania przeważały rodziny 3- i 4-osobowe (po 4 rodziny), jedno gospodarstwo domowe prowadzone było 1 osobę. Najstarsi, dorośli uczestnicy pilotażu mieli ponad pięćdziesiąt lat (54 i 52), najmłodsi – 32 lata. Dzieci były w wieku od niespełna roku do 18 lat. Badaniem objęto łącznie 26 osób z 29 biorących udział w pilotażu, jednak, do dalszych analiz statystycznych włączono wyniki dla 23 osób (7 rodzin), u których udało się pobrać próbki na początku projektu i po jego zakończeniu.

W ramach badania wykonano analizy zawartości wybranych związków endokrynnie czynnych w moczu uczestników oraz kurzu domowym. Próbki kurzu oraz moczu pobrano dwukrotnie. Pierwszy pomiar wykonano na początku projektu w listopadzie 2017 r., drugi w czerwcu 2018 r., po zakończeniu pilotażu. Próbki kurzu pobierane były w pokojach dziennych, w których mieszkańcy deklarowali najdłuższy okres przebywania (salon), a na 3 dni przed pobraniem próbek wybrany obszar nie podlegał sprzątaniu. W czerwcu br. dodatkowo pobrano próbki kurzu z podłogi pod łóżkiem.

Wśród uczestników przeprowadzono ankietę narażenia na substancje endokrynnie czynne wynikającą z warunków domowych (meble, akcesoria, remont) oraz stylu życia (kosmetyki, sprzątanie, gotowanie). Ankieta miała na celu zbadanie zależności pomiędzy różnym wyposażeniem domu, a stężeniem wybranych związków endokrynnie czynnych (ang. endcrine disruptors, ED) w kurzu domowym, a także pomiędzy stylem życia oraz nawykami żywieniowymi, a stężeniem ED w moczu osoby badane. Kwestionariusz podzielony był na dwie części. Pierwsza część dotyczyła elementów wyposażenia w poszczególnych pokojach np. kuchnia – co jest używane (plastikowe przybory kuchenne, puszki lub plastikowe pudełka do przechowywania bądź podgrzewania żywności), a także jakie techniki kulinarne są stosowane przez osobę przygotowującą posiłki (pieczenie w rękawie, gotowanie produktów sypkich w woreczkach itp.). Druga część dotyczyła zachowań indywidualnych, warunków pracy, częstości stosowania kosmetyków i chemii gospodarczej, a także leczenia chirurgicznego i stomatologicznego czy aktywności fizycznej.

W wyniku ankiety ustalono, że wszystkie domy/mieszkania były remontowane (zmiana podłóg, malowanie, wymiana okien) w okresie nie dłuższym niż 1,5 roku – 2 lata od dnia przeprowadzania badania.

Ankieta pozwoliła również na zaobserwowanie następujących zależności:

  1. W kurzu domowym stężenie fenoli (bisfenolu A – BPA, bisfenolu S – BPS, nonylfenolu – NF) było wyższe w domach, w których wykorzystywano więcej plastikowych elementów np. przyborów kuchennych, plastikowych dekoracji i pudełek, a także elektroniki
  2. Stężenie ftalanów (ftalanu dietylu – DEP, ftalanu diizobutylu – DiBP, ftalanu bis(2-etyloheksylu) było wyższe w gospodarstwach domowych, w których wymieniano podłogi i malowano ściany, a także tam gdzie znajdowały się meble z tzw. sklejki.
  3. Osoby, u których zaobserwowano wyższe stężenie ED częściej stosowały techniki kulinarne związane z plastikowymi torebkami (gotowanie w woreczkach) oraz opakowaniami.
  4. Spożycie żywności puszkowanej oraz napojów w plastikowych butelkach oraz kontakt z paragonami wiązało się z wyższym stężeniem BPA w moczu osób badanych.

Celem projektu pilotażowego była próba wyeliminowania substancji niebezpiecznych z najbliższego otoczenia rodzin biorących w nim udział poprzez stosowanie bardziej ekologicznych zamienników bądź zastąpienie szkodliwej chemii samodzielnie przygotowanymi produktami. Pilotaż realizowany był przez okres 6 miesięcy.

Poniżej do pobrania raport z przeprowadzonych badań opracowanych przez Detoxed Home Sp. z o.o.

Raport-Miasto-na-detoksie